رزوههای آسیب دیده پیچ و مهره
(له شده، شکسته، جوش خورده، پیچیده و ساییده شده)
تخریب رزوه چیست؟
رزوههای آسیب دیده پیچ و مهره : له شدن، شکستن و آسیب دیدن رزوهها زمانی اتفاق میافتد که در هنگام نصب، فشار و اصطکاک باعث شود که رزوههای پیچ به رزوههای مهره یا حفرهای که داخل آن است کوبیده و پیچیده شود. این اتفاق به نام «جوشکاری سرد» هم شناخته میشود که بدون حرارت و ذوب کردن، اتصال ایجاد میشود.
با بسته شدن بستر اتصالات و درگیر شدن پیچ و مهره معمولا بیرون آوردن و جدا کردن آنها بدون بریدن پیچ و قطعه قطعه کردن مهره غیرممکن است.
تصویری از پیچ کم رزوه آسیبدیده بعد از جدا کردن مهرهای که باعث تخریب شده
کدام پیچها مستعد آسیب دیدن رزوه هستند؟
آسیب دیدن رزوهها اکثر مواقع در فولاد ضدزنگ یا استینلس استیل (به خصوص وقتیکه با مهره قفل شده و مهره کاسه نمدی به کار رفته)، آلومینیوم و تیتانیوم دیده میشود. اتصالدهندههایی با رزوههای معیوب و رزوههای ظریف اختصاصا تمایل بیشتری به آسیب دارند. پیچهای استیل سختکاریشده، به خصوص با آبکاری روی به ندرت دچار این مشکلات میشوند.
برای جلوگیری از تخریب رزوهها چه کاری میتوانم انجام دهم؟
سرعت نصب را کم کنید
از آنجایی که گرمای ناشی از اصطکاک فاکتور اصلی ایجاد تخریب در رزوهها است، پایین آوردن سرعت نصب میتواند از آسیب رزوهها جلوگیری کند. توصیه میشود از ابزارهای قدرتمند و برقی برای نصب فولادضدزنگ یا سایر پیچهای آسیپپذیر استفاده نشود. این نکته به ویژه در هنگام استفاده از مهرههای قفلی که داخل آن واشر پلاستیکی کار شده و به نام مهره کاسه نمدی شناخته میشود بسیار مهم است چون این مهرهها به طور قابل ملاحظهای شانس آسیب رزوهها را افزایش میدهند.
از پیچها برای تحمل فشار اتصالات استفاده نکنید
پیچها برای تحمل فشار اتصالات یا اعمال نیرو به قطعات اجسام طراحی نشدهاند. انجام این کار به شدت شانس از بین رفتن رزوهها و یا ایجاد جوش سرد را بالا میبرد. قطعاتی که قرار است به هم متصل شوند بایستی از قبل در جای خود قرار بگیرند همچنین مهره میتواند تا انتهای بستن با دست پیچانده شود. اگر لازم باشد در حین پیچاندن از گیره یا پیچ دستی برای نگه داشتن قطعات اتصالات میتوان استفاده کرد.
از روغن یا روانکننده استفاده کنید
روان کنندههای مخصوص ضدسایش و ضدجوش به طور قابل توجهی میتوانند احتمال جوش خوردن و تخریب رزوهها را کاهش دهند. انواع ژل و روان کننده مناسب این کار وجود دارد.
حتی یک روانکننده استاندارد میتواند به کاهش اصطکاک و تماس کمک کند و از جوش خوردن جلوگیری کند. بعضی مهرهها به صورت موم سرخود موجود هستند تا احتمال سایش را کاهش دهند. ( اسپری WD-40 ، یکی از نمونه های روان کننده می باشد )
روان کنندهای ضدسایش
یک روان کننده ضد سایش تاثیر زیادی در جلوگیری از آسیب رزوهها دارد.
از استفاده از پیچ و مهرههایی با رزوههای کثیف و آسیب دیده خودداری کنید
قبل از استفاده از پیچها، آسیب رزوههای هر پیچ به خصوص پیچهایی با رزوههای ظریف را بررسی کنید. شما باید بتوانید با دست یک مهره استاندارد را روی یک پیچ ببندید و اگر نمیتوانید این کار را انجام دهید این نشان میدهد که رزوهها آسیب دیده و یا دندانه دار شدهاند.
همچنین توجه داشته باشید که خردههای به جا مانده روی رزوههای پیچ و مهره به مقدار فراوانی احتمال تخریب رزوهها را افزایش می دهد. همیشه از قطعات تمیز استفاده کنید.
از پیچ و مهرههای با رزوههایی کثیف و آسیب دیده استفاده نکنید.
برای استفاده از مهرههای قفلی دقت زیادی داشته باشید
واشر داخل مهرههای قفلی (مهره کاسه نمدی) و مخصوصا اکثر مهرههای با گشتاور بالا در حین نصب حجم زیادی اصطکاک و گرما ایجاد میکنند. اگر در حین نصب، فشار و تنش زیادی در پیچ و مهرهها دیده شد، سرعت نصب را پایین آورده و مکانیسم قفل متفاوتی در نظر بگیرید.
مهرههای قفلی از نوع کاسه نمدی اختصاصا تمایل بیشتری به آسیب رزوهها دارند.
اگر اتصال شروع به بسته شدن و چسبیدن کرد، کار را متوقف کنید
اگر پیچ و مهره قبل از اینکه مراحل سفت کردن تمام شود شروع به قفل شدن کرد، فوری کار را متوقف کنید و یکی دو دقیقه صبر کنید تا گرمای ایجاد شده از بین برود و سپس کار را ادامه داده تا مراحل اتصال پایان یابد. آسیب رزوهها را بررسی کنید و در صورت لزوم با مهره جدید کار را ادامه دهید.
چرا پیچها به نقاط اتصال جوش میخورند؟
چرا پیچهای ضدزنگ تمایل به جوش خوردن دارند؟
روی سطح خارجیِ در معرض هوای پیچ و مهرههای ضدزنگ، آلومینیوم و تیتانیوم غشای نازکی از فلز اکسید شده ایجاد شده است که از زنگ زدن و خوردگی فلز جلوگیری میکند. علاوه بر آن، این پوشش اصطکاک و سایش را کاهش داده و از تماس مستقیم فلز با فلز در هنگام بستن اتصالات جلوگیری میکند.
لایه محافظ اکسید شده میتواند زیر فشار و حرکت اتصالات در هنگام بستن خراشیده و ساییده شود. وقتی این اتفاق میافتد، این فلزاتِ نسبتا نرم در تماس مستقیم هوا و محیط بیرونی قرار میگیرند. اصطکاک زیاد میشود و به طور قابل ملاحظهای شانس خوردگی و جوش خوردن افزایش مییابد.
در حقیقت چه اتفاقی می افتد؟
سطح رزوهشده پیچ و مهرهها نقاط زیاد میکروسکوپی دارد که هنگام بستن میتوانند به هم ساییده شوند. در بیشتر موارد این قضیه مشکلی ایجاد نمیکند زیرا این نقاط بدون آسیب روی هم سر میخورند.
اگرچه گاهی تحت شرایط خاص، سطوح روی هم نمیلغزند. نقاط زیادی تخریب شده و روی هم قفل میشوند، اصطکاک و گرما را به مقدار زیادی افزایش میدهند. چنانچه سفتکاری و پیچاندن ادامه پیدا کند در نتیجه فشار افزایش پیدا میکند و در بسیاری از جنس فلزات، رزوهها از بین میروند. این روند اگر ادامه پیدا کند با تخریب بیشتری در رزوهها و قفل شدن آنها مواجه میشویم که حتی باعث نابودی کامل رزوهها میشود و پیچ و مهره دیگر به هر جهت چرخیده نمیشوند.
برش مقطعی مهره کاسه نمدی که پیچ و مهره در هم قفل شدهاند.